Các van trong máy lọc nước

Các van trong máy lọc nước giữ vai trò quan trọng trong việc điều phối dòng chảy và tự động hóa quá trình lọc. Hiểu đúng chức năng và cách vận hành của từng loại van sẽ giúp bạn dễ dàng kiểm tra, xác định lỗi và thay thế khi cần thiết.

Trong bài viết dưới đây, Thế Giới Bếp Nhập Khẩu sẽ cung cấp đầy đủ thông tin để bạn tự xử lý hoặc chọn đúng loại van phù hợp, giúp máy vận hành ổn định hơn.

-------------------------------

Các loại van trong máy lọc nước: Vị trí, chức năng và đặc điểm

Các van trong máy lọc nước, đặc biệt là máy lọc nước RO không chỉ đơn thuần đóng vai trò điều tiết dòng nước mà còn là mắt xích quan trọng giúp máy vận hành ổn định, tự động và an toàn.

Để dễ dàng phát hiện lỗi, sửa chữa và thay thế khi cần thiết, bạn cần nắm rõ vị trí, chức năng và đặc điểm của từng loại van.

-

Van cơ (van 4 cửa)

Van cơ hay van 4 cửa là bộ phận quan trọng trong các dòng máy lọc nước RO đời cũ, hiện nay thì sử dụng ít phổ biến hơn. Van không cần điện để hoạt động, phù hợp cho các khu vực nguồn điện không ổn định.

Van hoạt động dựa trên nguyên lý áp lực nước nên người dùng không thể tác động đóng mở một cách chủ động. Sau thời gian dài sử dụng, van cơ có thể gây ra hiện tượng nước lọc chậm, không tự ngắt nước hoặc lọc liên tục gây lãng phí nước thải. 

↓

Chức năng: Van này có nhiệm vụ điều phối dòng nước giữa các khoang lọc gồm: nước cấp đầu vào, nước tinh khiết sau lọc.

↓

Vị trí: Van cơ được lắp phía trên hệ thống lọc, trước hoặc sau màng lọc RO. Cấu tạo gồm 4 cổng kết nối vì thế mới có tên gọi là van 4 cửa.

-

Tham khảo: Cách lắp đặt máy lọc nước đúng cách

-

Van Áp Thấp (Low Pressure Switch - LPS)

Van có kích thước nhỏ, hình tròn dẹt, thường làm bằng nhựa đen. Van gồm có 2 dây điện và 2 đầu nước gắn ống 6mm.

Van áp thấp đặc biệt quan trọng với các máy RO. Nếu máy không hoạt động và bạn đã kiểm tra điện, bơm nhưng không thấy nước vào, rất có thể van áp thấp đã gặp vấn đề. 

↓

Chức năng: Van áp thấp có vai trò như một “người gác cổng” cho hệ thống máy lọc RO với chức năng giám sát áp lực nước đầu vào.

Ví dụ, khi áp lực nước yếu do mất nước, nguồn nước yếu… thì van này sẽ ngắt mạch điện khiến bơm không hoạt động. Điều này giúp bảo vệ bơm RO, tránh tình trạng bơm chạy khô dẫn đến cháy bơm.

↓

Vị trí: Van áp thấp được lắp ở đầu vào nước cấp, trước bơm tăng áp.

-

Van Áp Cao (High Pressure Switch - HPS)

Van áp cao máy lọc nước thường có kiểu dáng hình chữ nhật với 2 đầu ống phi 6mm hoặc 10mm, màu đen hoặc trắng. Cũng có 2 đầu dây điện để kết nối với nguồn điện của bơm và van áp thấp. 

↓

Chức năng: Tương tự như van áp thấp, van áp cao cũng là một công tắc điện. Nhiệm vụ chính của nó là cảm biến áp lực trong bình chứa nước tinh khiết.

Khi bình áp đầy nước, áp lực tăng lên, van áp cao sẽ ngắt điện bơm khiến máy dừng hoạt động. Tức là máy sẽ tự động ngắt khi đủ nước, tránh lọc liên tục gây hao tốn điện và nước.

Nếu máy lọc không tự ngắt dù đã đầy bình thì van áp cao có thể đã bị hỏng hoặc kẹt gây ra hiện tượng máy chạy không ngừng - một lỗi rất phổ biến với máy lọc nước RO.

↓

Vị trí: Van áp cao được lắp sau màng RO và trước bình áp.

-

Van Điện Từ (Solenoid Valve)

Van điện từ cũng là một loại van quan trọng trong máy lọc RO, thường có hình trụ màu xanh dương, phần thân bằng kim loại và cũng có 2 dây điện để nối với van áp cao và bơm. 

Van điện từ là một trong những linh kiện dễ hỏng nếu nguồn nước có nhiều cặn hoặc nguồn điện không ổn định. Nếu thấy máy không có nước vào dù bơm vẫn chạy hoặc máy lọc chạy không ngắt thì đó chính là dấu hiệu hỏng van. 

↓

Chức năng: Van điện từ có nhiệm vụ điều tiết dòng nước tự động. Khi máy hoạt động, dòng điện sẽ cấp vào cuộn từ, mở van cho nước chảy qua màng RO.

Khi máy dừng van sẽ đóng lại ngăn nước lọc tiếp. Nhờ đó hệ thống đảm bảo chỉ lọc khi cần và giữ cho áp lực ổn định.

↓

Vị trí: Van điện từ thường được lắp sau van áp thấp và trước bơm tăng áp.

-

Van Nước Thải (Flow Restrictor / Waste Water Restrictor)

Van nước thải hay van Flow  trong máy lọc nước rất dễ nhận diện, nó là một đoạn ống nhỏ thường có chữ “Flow” ngay trên thân và có ghi thông số lưu lượng, ví dụ như 300cc, 450cc không có dây điện. 

Nếu van bị tắc hoặc sai lưu lượng thì máy có thể ra ít nước tinh khiết hoặc nước thải chảy quá nhiều thậm chí là máy lọc nước không ra nước thải

↓

Chức năng: Van nước thải có nhiệm vụ điều tiết lưu lượng nước thải ra ngoài theo một tỷ lệ nhất định.

Van này sẽ giúp duy trì áp suất trên bề mặt màng RO, duy trì quá trình thẩm thấu ngược diễn ra hiệu quả, đảm bảo chất lượng nước tinh khiết và tăng tuổi thọ màng lọc. 

↓

Vị trí: Gắn ở đầu ra đường nước thải sau màng RO. 

-

Van 1 Chiều (Check Valve)

Van 1 chiều có hình trụ, thường có biểu tượng mũi tên chỉ hướng dòng chảy trên thân van và cũng không có dây điện. Nếu van hỏng, nước từ bình áp có thể chảy ngược vào màng RO gây tiếng ồn lạ hoặc làm giảm áp suất trong bình. 

↓

Chức năng: Đúng với tên gọi, van một chiều có tác dụng chỉ cho phép nước chảy qua chỉ theo một hướng duy nhất, ngăn không cho nước chảy ngược lại, đặc biệt là nước từ bình áp trở lại màng RO khi máy ngừng hoạt động. 

↓

Vị trí: Van một chiều được lắp ở đường nước tinh khiết ra từ màng RO, trước bình áp. Hoặc ở một số điểm khác trong hệ thống để đảm bảo dòng chảy đúng hướng. 

-

Van sục rửa màng lọc RO

Van sục rửa màng RO là một bộ phận quan trọng giúp bảo vệ màng lọc RO khỏi tình trạng bám cặn, tắc nghẽn do các chất bẩn tích tụ trong quá trình lọc.

Van này thường được làm từ nhựa kỹ thuật, có thiết kế nhỏ gọn với hai đầu kết nối dây dẫn nước, hoạt động bằng tay (van sục tay) hoặc tự động tùy theo từng dòng máy.

↓

Chức năng: Rửa sạch bề mặt màng lọc RO bằng dòng nước mạnh, từ đó giúp màng RO luôn sạch sẽ, duy trì hiệu suất lọc ổn định và kéo dài tuổi thọ. 

↓

Vị trí: Van sục rửa thường được lắp đặt ngay trên đường nước thải sau màng RO, một số máy sẽ được tích hợp sẵn, trong khi nhiều máy khác phải lắp thêm thủ công.

---------------------------------

Các van trong máy lọc nước hoạt động như thế nào?

Trong máy lọc nước, đặc biệt là dòng máy RO, các van hoạt động liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành một chuỗi vận hành hệ thống lọc trơn tru, hiệu quả và an toàn. 

Dưới đây là cách các van trong máy lọc nước phối hợp hoạt động theo từng giai đoạn:

-----------

Giai đoạn 1: Bắt đầu lọc

Van cấp nước mở ra để đưa nước nguồn (nước máy, nước giếng…) vào máy.

↓

Nước đi qua van áp thấp. Tại đây xảy ra 2 trường hợp:

• TH1: Nếu áp lực nước yếu, van này sẽ ngắt mạch điều khiển khiến máy không khởi động bơm
• TH2: Nếu áp lực đủ, van áp thấp đóng mạch, kích hoạt bơm. 

↓

Ngay sau đó, van điện từ được đặt trước bơm sẽ mở để nước đi sâu vào hệ thống lọc. Van này chỉ hoạt động khi có điện cấp. 

------------------

Giai đoạn 2: Lọc nước 

Khi có đủ tín hiệu từ van áp thấp và van điện từ, bơm tăng áp bắt đầu hoạt động. Bơm tạo ra áp lực lớn, đẩy nước qua màng lọc RO bắt đầu quá trình thẩm thấu ngược, loại bỏ tạp chất, vi khuẩn, kim loại nặng…

-

Tham khảo: Máy lọc nước có lọc được kim loại nặng không?

↓

Tại đây, một số máy sẽ có thêm van cơ (van 4 cửa). Van này chia dòng nước ra:

• Một phần nước đi vào màng RO để lọc. 
• Phần còn lại theo đường xả thải ra ngoài.

↓

Sau đó, nước thải sẽ chảy qua van nước thải (Van Flow) được gắn tại đầu ra của đường nước thải màng RO. Van này giúp hạn chế tốc độ xả, tạo áp lực đủ lớn để màng RO hoạt động hiệu quả và tránh lãng phí nước. 

↓

Dòng nước tiếp tục đi qua van một chiều và chảy xuống bình áp. Van một chiều được đặt ngay đầu ra của màng RO để ngăn nước chảy ngược lại lên màng RO. 

⇒ Tóm lại, trong giai đoạn này các van giúp điều tiết lưu lượng, duy trì áp suất hợp lý để máy lọc hiệu quả và bảo vệ linh kiện. 

---------------------

Giai đoạn 3: Ngừng hoạt động - kết thúc chu trình lọc

Khi bình áp máy lọc nước đầy nước tinh khiết, áp suất trong bình tăng lên. Lúc này, van áp cao sẽ được kích hoạt để ngắt điện toàn hệ thống: 

1. Bơm dừng.
2. Van điện từ đóng lại, chặn nước đầu vào.
3. Van nước thải cũng ngừng xả
4. Van một chiều tiếp tục phát huy vai trò giữ nước trong bình áp, ngăn không cho nước bị rò rỉ hay chảy ngược ra màng RO.

Một số máy còn tích hợp van sục rửa màng RO. Van này sẽ mở trong vài phút sau khi lọc xong (tự động hoặc bằng tay), cho phép nước chảy nhanh qua màng để cuốn trôi cặn bẩn, giúp màng RO sạch và bền hơn.

--------------

Mỗi van giống như một mắt xích trong chuỗi tự động hóa, khi một van trục trặc (ví dụ van áp thấp hỏng), toàn bộ máy có thể không hoạt động được.

Vì vậy, việc hiểu rõ chức năng và cách các van vận hành sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc kiểm tra, phát hiện lỗi và sửa chữa kịp thời, kéo dài tuổi thọ cho máy. 

-----------------------------

Các lỗi thường gặp liên quan đến van 

Đồng hành cùng khách hàng trong suốt quá trình sử dụng, Thế Giới Bếp Nhập Khẩu nhận thấy dưới đây là những lỗi thường gặp liên quan đến các van trong máy lọc nước. 

-

Lỗi van áp thấp - Máy lọc nước không hoạt động dù đã có điện

Máy không hoạt động khi đã có điện thường là lỗi do van áp thấp bị kẹt hoặc hỏng nên không đóng được mạch dù áp lực nước đầu vào đủ. Hoặc áp lực nước đầu nguồn quá yếu khiến van không thể kích hoạt.

↓

Cách khắc phục:

• Kiểm tra nguồn nước đầu vào có đủ mạnh không. Nếu yếu, bạn cần lắp thêm bơm tăng áp hoặc bổ sung bình tích áp. 
• Nếu đủ nước nhưng máy vẫn không chạy, hãy tháo van áp thấp và kiểm tra tiếp điểm điện bên trong. Nếu rỉ sét, đứt mạch cần thay mới van.

-

Lỗi do van áp cao hoặc van một chiều - Máy lọc nước chạy liên tục, nước thải chảy không ngừng

Van áp cao không nhận được áp lực từ bình áp nên không thể ngắt điện cho máy. Hay van một chiều bị hỏng cũng khiến nước tinh khiết rò rỉ ngược không đủ áp lực để ngắt van áp cao.

Cả 2 trường hợp này đều khiến cho nước thải máy lọc nước chạy liên tục không ngắt

↓

Cách khắc phục: 

Khóa vòi máy lọc nước lại, nếu vẫn thấy rò nước thì van một chiều có khả năng bị hỏng. Tiếp tục kiểm tra van áp cao bằng cách khóa van bình áp, nếu bơm vẫn hoạt động thì van áp cao đã bị hỏng.

Khi 1 trong 2 trường hợp này xảy ra thì bắt buộc phải thay van một chiều hoặc van áp cao mới. 

-

Lỗi van điện từ - Nước tinh khiết yếu hoặc không ra

Van điện từ bị tắc hoặc kẹt không mở hoàn toàn sẽ dẫn đến nước vào hệ lọc yếu nên cho ra nước tinh khiết cũng rất yếu, thậm chí không có. 

↓

Cách khắc phục: Ngắt nguồn điện, tháo van điện từ ra và vệ sinh sạch các đầu nối, kiểm tra lõi van có bị kẹt cặn hay không. 

-

Lỗi van Flow sai hoặc hỏng - Nước thải ra quá nhiều

Nếu van Flow không đúng thông số, không khớp với màng RO đang dùng thì lượng nước thải ra sẽ rất nhiều. Bên cạnh đó, việc ra nhiều nước thải cũng có thể do lõi van bị mòn, không còn khả năng tiết lưu. 

↓

Cách khắc phục: Kiểm tra thông số van Flow (thường in trên thân: 300, 450, 500, 800 ml/phút…). Chọn đúng loại theo công suất màng RO.

Nếu đã dùng lâu và thấy nước thải tăng lên bất thường, thay van mới là cách hiệu quả nhất.

-

Lỗi lắp đặt van sai - Máy bị rò nước ở vị trí van

Việc lắp đặt sai chiều nước, siết không chặt hoặc dùng sai loại đầu nối sẽ gây ra hiện tượng rò nước. Ngoài ra nếu gioăng cao su trong van bị mòn, nứt thì việc rò nước tại điểm nối cũng hoàn toàn có thể xảy ra. 

↓

Cách khắc phục: Kiểm tra lại tất cả các van, đặc biệt tại các khớp nối. Thay gioăng cao su mới hoặc thay đầu nối.

Lưu ý: 

• Nếu bạn không tự tin xử lý, hãy liên hệ kỹ thuật viên uy tín để đảm bảo an toàn.
• Sử dụng phụ kiện chính hãng đúng chuẩn sẽ giúp giảm thiểu sự cố từ van.
• Vệ sinh định kỳ, đặc biệt là các van điện và van Flow, sẽ kéo dài tuổi thọ hệ thống.

-

Tham khảo: Cách vệ sinh máy lọc nước đúng cách

--------------------------------------

Trên đây là tất tần tật về các van trong máy lọc nước. Khi một trong các van gặp sự cố, hiệu suất lọc sẽ giảm rõ rệt thậm chí gây hư hỏng các linh kiện liên quan.

Do đó, việc hiểu rõ chức năng, vị trí và dấu hiệu hỏng hóc của từng loại van là cách tốt nhất để bạn kịp thời phát hiện và xử lý sự cố ngay tại nhà.